Lovespoon uit Wales

Deze houten lepel vond ik in een kringloopwinkel bij mij in de buurt. Ondanks dat de houten lepel vies en stoffig was zag ik aan de decoratie op het handvat dat de lepel speciaal moest zijn. Ik nam de lepel mee naar huis en stuurde enkele foto’s naar Tim Bowen, een Antiquair in Ferryside, Wales. Nog diezelfde dag ontving ik een reactie van hem waarin hij mijn vermoeden bevestigde. Mijn houten lepel is inderdaad een antieke Lovespoon uit Wales gemaakt rond 1850, gesneden uit plataan hout. En hij bood me direct €900, wat een leuk Tussen-Kunst-en-Kitsch moment opleverde.


Lovespoons (Liefdeslepels) werden gesneden door de man voor zijn toekomstige bruid. Het is een prachtige oude Welsh traditie die met veel vaardigheid en aandacht door jonge Welshmen werd uitgevoerd. Het is echt traditionele volkskunst. Naast Wales kent ook Scandinavië en de Balkan deze traditie.
De man sneed zijn Lovespoon voor zijn toekomstige vrouw en legde daarin zijn verlangen vast voor het huwelijk dat hij zich met haar voorstelde; een huwelijkscontract vastgelegd in hout.


Door middel van een oude symbooltaal maakte hij zijn verlangen duidelijk aan zijn lief. De vrouw kon deze boodschap die man had gesneden in de lepel lezen en als die haar niet beviel kon ze deze ook weigeren, het was zeker geen gelopen race. Als zij zijn lepel accepteerde was hun huwelijk bezegeld en kreeg de lepel een prominente plek in hun huis. De vrouw kon het lepelaanzoek ook weigeren, de lepel mocht ze dan toch houden.

De versieringen op de lepel zijn symbolisch. Ieder symbool of patroon op de lepel staat voor een bepaalde intentie of wens die de man naar zijn lief uitspreekt, de man koos zijn symbolen dan ook zorgvuldig uit.

Enkele gebruikte symbolen zijn:
Een hart: eeuwige liefde
Het levenswiel: een lang leven samen in voorspoed
Het aantal kralen in een kooi: staan voor het aantal gewenste kinderen
Een gedraaide steel: twee levens die bij elkaar komen
Een kruis: geloof in elkaar
De diamant: voorspoed en geluk
Een sleutelgat: de partner heeft de sleutel tot zijn hart
Keltische knoop: onvergankelijke liefde
Hoefijzer: geluk en voorspoed
Een vogel: samen op reis gaan
Een ketting: loyaliteit
Verweven draad versiering: een lang leven samen


De oudste bekende Lovespoon dateert uit 1667. De leeftijd is door een kenner vooral af te lezen aan de staat van het hout, de houtsoort en de natuurlijke patina die het hout na jaren een karakteristieke donkere kleur geeft. Cardiff Castle in Wales heeft een prachtige collectie van antieke Welsh Lovespoons.

Bron: Lovespoons Tim Bowen Antiques

Oogstfeest XXL

Beleef het agrarisch leven van toen en nu tijdens het Oogstfeest XXL 2022 op vrijdag 19 en zaterdag 20 augustus bij Hoeve Groot Zandbrink in Leusden.

De monumentale Hoeve Groot Zandbrink is een groen educatief agrarisch centrum dat regelmatig evenementen organiseert op het snijvlak van nostalgisch boerenleven en ambacht. Dit jaar bestaat de agrarische natuur- en milieuvereniging Vallei Horstee 25 jaar! En dat wordt gevierd tijdens een groots tweedaags Oogstfeest in de maat XXL.

Tijdens dit Oogstfeest in de openlucht zijn er diverse demonstraties met paarden maar ook met oude tractoren. Er wordt gemaaid, gedorst, geploegd en veel meer. Op de markt met oude ambachten kun je Eemlepel vinden, naast de smid, de rietvlechter en de wolvilster. Er zijn demonstraties met de koninklijke Mallejan, die vroeger eigendom was van het koninklijk huis en die op de kroondomeinen werd ingezet om boomstammen uit de bossen te slepen.

Een verse workshop locatie : De Ambachtshoeve

Sinds begin dit jaar heeft Eemlepel een nieuwe plek gevonden om de workshops lepel snijden te geven. De Ambachtshoeve heeft een prachtige ambachtelijke werkschuur waar de workshops vershout prima in passen met alle ruimte om Eemlepel te laten groeien.

De Ambachtshoeve is en initiatief van Hoeve Groot Zandbrink.
Hoeve Groot Zandbrink is een beschermd natuurmonument dat deel uit maakt van Landgoed de Boom. Landgoed De Boom is een afwisselende lapjesdeken van kleine onregelmatige percelen die worden afgeschermd door heggen & houtwallen. Het hele landgoed is ruim 1100 ha groot. Het bestrijkt grofweg een gebied tussen Leusden, Woudenberg, Achterveld en De Glind. Kenmerkend voor Landgoed De Boom zijn de boerderijen en huizen die voorzien zijn van blauwe luiken, soms met een witte spiegel.

De laatste eigenaresse, Anna Aleida de Beaufort, had een vooruitziende blik en heeft de landerijen onderbracht in een stichting met als doel een duurzame toekomst en steun aan maatschappelijke activiteiten in de omgeving.
Hoeve Groot Zandbrink organiseert diverse activiteiten en evenementen, er is een Theehuis & een expositieruimte, maar er worden ook aardappels verbouwd voor de Voedselbank. En nu is het dus ook de thuisbasis voor Eemlepel.

Ruimte om te groeien betekent voor Eemlepel nieuwe vershout workshops zoals kuksa’s & kommen snijden, snijplanken & borden, krukjes & stoelen allemaal gemaakt van lokaal hout.

Naast De Ambachtshoeve blijft Eemlepel workshops lepel snijden geven in en rond Amersfoort zoals bij Het Derde Erf en Het Groene Huis.

Neem een kijkje op de website van De Ambachtshoeve

De soepsteen van de lepelsnijder

Er was eens een lepelsnijder die door het land trok en houten lepels verkocht overal in dorpen, op markten, op oogstfeesten en op boerenhoeves waar hij kwam. Vers hout om lepels van te snijden kwam hij onderweg genoeg tegen maar onderdak en een warme maaltijd lagen niet altijd op zijn pad. Er zaten meer houtsnippers in zijn broekzak dan munten om in beiden te voorzien. En toch was hij nog steeds een vrolijke lepelsnijder die genoot van de ontmoetingen onderweg en de houten lepels die hij sneed. Vrolijkheid, vrijheid en een portie vers hout was alles wat hij nodig had op zijn lepeltocht.

En zo wandelde de lepelsnijder op een dag een dorp binnen met een bundel vershout aan zijn knapzak. Hij ging midden op het dorpsplein, op de rand van de waterput zitten en hakte een dikke tak van een hazelaar doormidden. Al snipperend en snijdend riep hij “verse lepels, verse lepels kom en zoek een verse lepel uit, splintervrij gesneden van een verse toverhazelaar!”

Zijn aanwezigheid bleef niet lang onopgemerkt en al snel kwamen de dorpelingen naar hem toe. Een oude vrouw zei: “Je snijdt mooie soeplepels maar ik heb helaas geen soep om te eten’. Een meisje ziet: “Ja, je houten lepels zien er ook mooi uit maar wij hebben lang geen stoofpot of soep thuis gegeten”. Al snel stond er een groepje dorpelingen om de lepelsnijder heen.

De lepelsnijder keek eens rond en zei “Sjee, wat doe ik nu met mijn vers gesneden lepels?
Wat als ik voor jullie allemaal een lekkere stevige soep kook?”

“Ja, soep zou zeker welkom zijn en je lepels ook maar hoe wil je dat doen, want je lijkt toch alleen een kleine knapzak en wat takken bij je te hebben?” Merkte een slimme jongen op.

De lepelsnijder haalde een gladde witte steen uit zijn knapzak en zei: “Dit is een heel bijzondere steen; dit is een soepsteen. Als jullie een flinke ketel voor me hebben en voor een vuur kunnen zorgen dan zal ik met deze steen een heerlijke soep voor jullie allemaal koken.”

De mensen geloofden niet direct wat de lepelsnijder zei, sommige grijnsden en dachten aan een grap, maar een grote ketel was er wel en de dorpssmid had een flink vuur, ze konden het allicht toch proberen. De ketel werd gevuld met water uit de waterput en op het smidsvuur gezet.
Nieuwsgierig zagen de dorpelingen hoe de lepelsnijder de witte soepsteen voorzichtig in de ketel liet glijden. Het smidsvuur onder de ketel werd nog eens goed opgestookt en vol verwachting keken de dorpelingen naar de ketel waarin het water langzaam warm werd en tenslotte begon te pruttelen.

De lepelsnijder zei: “Nu zou er eigenlijk een beetje zout aan toegevoegd moeten worden.”
De vrouw van de smid stond op en haalde wat zout uit haar keuken. “Ik heb ook nog een paar takjes peterselie en wat peper”, zei ze, “zal ik die er ook in doen?” “Ja heel goed”, zei de lepelsnijder,
“Heeft iemand toevallig nog een wortel of een stuk selderij? “ vroeg de lepelsnijder. “Ja, die heb ik nog” zei haar buurvouw. ”Een ui en een prei zouden er ook goed in smaken”, zei de lepelsnijder. “Die heb ik nog in mijn kelder”, zei de overbuurman,“en ook nog wel een aardappel”. “Ik heb nog een restje bonen en een bloemkool”, zei een ander.
Alle dorpelingen haalden iets op en droegen iets bij waardoor de soep steeds gevulder werd en nog lekkerder kon worden. Niet veel later was de soep op het dorpsplein goed te ruiken en maakten mensen aanstalten om borden te halen. De lepelsnijder deelde zijn vers gesneden houten lepels uit en kreeg daarvoor betaald.

Na een poosje roerde de lepelsnijder nog eens door de dikke soep en proefde. “De soep is klaar”, zei hij en schepte alle borden vol.

De dorpelingen smulden van de overheerlijke soep. In lange tijd hadden ze niet zo’n heerlijk volle soep gegeten. En niet veel later was hele ketel dan ook tot op de bodem leeg waar alleen nog de gladde witte soepsteen lag. De lepelsnijder stond op, bedankte iedereen voor het kopen van zijn houten lepels en maakte aanstalten om te vertrekken.

“De soepsteen, de soepsteen”, riep een meisje geschrokken, “U vergeet uw soepsteen, die ligt nog in de ketel.” “Die geef ik aan jou”, zei de lepelsnijder en gaf het meisje de witte steen. ”Hiermee kun je zeker nog wel duizend keer soep koken, als je ’t maar zó doet zoals we het hier vanmiddag samen gedaan hebben.”
“Oh ja”, zei het meisje blij, “Ik ga met deze wondersteen iedere zaterdag voor het hele dorp soep koken, dank u wel!”

De lepelsnijder lachte toen hij dat hoorde en de dorpelingen bedankten hem en gaven hem complimenten voor de heerlijke soep én zijn prachtige verse lepels.

En zo ging de lepelsnijder weer op pad.
Buiten het dorp gekomen, zocht hij bij de beek een mooie witte gladde ronde steen, stopte die in zijn knapzak en liep fluitend verder.

* * *

Eemlepel 2022

Als authentiek ambachtelijk lokale lepelsnijder heeft Eemlepel de afgelopen tijd menige lokale beek- en rivieroever afgespeurd en een mooie verzameling soepstenen weten te vinden.
Deze beperkte hoeveelheid soepstenen zijn nu beschikbaar in de Eemlepelwinkel maar ze worden ook gratis bij iedere bestelling van lepelgereedschap of de Zoom Survival Kit of een verse Eemlepel meegestuurd.
Op = Op!
Zolang de voorraad strekt.

Welsh Cawl Spoon ~ llwy cawl Cymraeg

De Welsh Cawl Spoon is een elegante houten eetlepel uit Wales die gebruikt wordt voor het eten van Cawl (uitgesproken als kauwl) ; het nationale gerecht van Wales. Dit gerecht verwijst naar een stevige soep, die in het Welsh cawl Cymreig wordt genoemd. De ingrediënten voor de cawl kunnen variëren, maar de meest voorkomende recepten zijn met lams- of rundvlees waaraan prei, aardappelen, koolraap, wortelen en andere seizoensgroenten worden toegevoegd. De Cawl wordt vooral in de wintermaanden gegeten. Het heeft wel iets weg van een Irish stew.

De Cawl spoon heeft een lang slanke steel en een kleine ronde tot licht ovale ondiepe lepelkom. Er zit een klein knikje waar de steel overgaat in de lepelkom zodat er zonder te morsen in de soepkom geschept kan worden.
In een traditioneel Welsh huis hing in de keuken een houten lepelrek aan de muur waar alle Cawl spoons netjes bij elkaar hingen. Ieder lid van het gezin had zijn eigen lepel met persoonlijke lepellengte en lepelformaat. Het lepelrek is als het ware een besteklade aan de muur. Na het eten werden de lepels afgespoeld met water en in het lepelrek te drogen gehangen. Door de slanke steel van de lepel kunnen er zo veel lepels dicht bij elkaar gehangen worden; de gezinnen waren in die tijd groot.

De Cawl spoon heeft een lang slanke steel en een kleine ronde tot licht ovale ondiepe lepelkom. Er zit een klein knikje waar de steel overgaat in de lepelkom zodat er zonder te morsen in de soepkom geschept kan worden.
In een traditioneel Welsh huis hing in de keuken een houten lepelrek aan de muur waar alle Cawl spoons netjes bij elkaar hingen. Ieder lid van het gezin had zijn eigen lepel met persoonlijke lepellengte en lepelformaat. Het lepelrek is als het ware een besteklade aan de muur. Na het eten werden de lepels afgespoeld met water en in het lepelrek te drogen gehangen. Door de slanke steel van de lepel kunnen er zo veel lepels dicht bij elkaar gehangen worden; de gezinnen waren in die tijd groot.

In vroegere tijden maakte de lokale lepelsnijder zo zijn ronde in de streek. Zo’n ronde duurde ca. 3 maanden, dan had hij alle dorpjes en boerderijen in zijn streek bezocht en begon hij vervolgens aan een nieuwe ronde. Bij een nieuw bezoek aan dorp of boerderij ging de oude Cawl spoon op het vuur en kreeg ieder gezinslid weer een vers gesneden lepel. Traditioneel werd de lepel uit plataan gesneden, een stevige en duurzame houtsoort die je vaak tegenkomt in Wales. Naarmate het plataanhout ouder wordt kleurt het donkerder tot bijna een mokkabruin.

Tegenwoordig zijn er voor deze oude Welsh Cawl spoons serieuze lepelverzamelaars die een serieuze prijs betalen voor een origineel 19e eeuws exemplaar, al helemaal wanneer ze in zo’n origineel lepelrek hangen.

In het Eemlepel lepelboek zal de Cawl spoon zeker niet ontbreken. Ondanks zijn eenvoudige vorm is deze lepel best een fijne handzame eetlepel. Ik heb 2 werktekeningen van deze lepel gemaakt met vorm en afmetingen. Deze werktekeningen kun je hieronder gratis te downloaden.

Download de werktekening Welsh Cawl Spoon – V1 in pdf formaat
Download de werktekening Welsh Cawl Spoon – V2 in pdf formaat

Sponsoring van drie Gransfors Bruks bijlen

Vriend en hovenier Cees Druijff uit Amersfoort heeft drie prachtige nieuwe bijlen gesponsord voor de Eemlepel workshops. De bijlen zijn van het Zweedse kwaliteitsmerk Gransfors Bruks. Gransfors Bruks bijlen worden handgesmeed in verschillende formaten en zijn zeer gewild bij bushcrafters en outdoor mensen. Het model is de Wildlife Hatchet. Met een lengte van 34 cm en een totaal gewicht 620 gram is dit een ideale en handzame bijl die prima geschikt is voor het bewerken van vers hout en lepel snijden.

Wil je gereedschap sponsoren aan Eemlepel of heb je oud houtbewerkingsgereedschap dat je wilt doneren? Kijk dan ook op de pagina Doneer of Sponsor

Lepelfeest 2018

Op zaterdag 22 en zondag 23 september 2018 vond het eerste Lepelfeest plaats; het eerste Nederlandse festival van lepel snijders en vers hout bewerkers.

Veertig enthousiaste lepel snijders hadden aan de oproep gehoor gegeven en kwamen in de bossen van Epe bij elkaar voor een vers houtvol weekend. Ondanks dat de weergoden niet helemaal meewerkten was het een geweldig weekend gevuld met leerzame workshops & bergen vers hout. Een geslaagde eerste editie die direct al vroeg om een vervolg in 2019.

Hieronder zie je een korte foto-impressie van het eerste Lepelfeest in september 2018. Word je na het zien van de foto’s enthousiast en wil je meedoen in september? Meld je dan aan via de website van Lepelfeest, en wacht niet te lang met aanmelden, de deelname is dit jaar beperkt tot 60 deelnemers.

de Stadhuis Beuk

de Stadhuis Beuk

stadhuisbeuk De grote rode beuk in het Burgemeester Brouwerplantsoen naast het stadhuis was ernstig aangetast door de reuzenzwam. De reuzenzwam is een parasitaire paddenstoel die zowel loofbomen (beuk, eik, paardenkastanje) als naaldbomen (spar, fijnspar, larix) kan aantasten. De vruchtlichamen lijken op de grond te groeien, maar het mycelium in de bodem is altijd verbonden met de wortels of de stamvoet van oude bomen.

Op maandag 7 augustus 2017 is de rode beuk om veiligheidsoverwegingen gekapt. Het plantsoen wordt regelmatig gebruikt voor feesten en festivals. De monumentale beuk was ca. 170 jaar oud, 24 meter hoog en had een omvang van bijna 5 meter; een gezichtsbepalende boom die je niet over het hoofd kon zien. In het najaar wordt er op deze plaats een nieuwe rode beuk geplant.

stadhuis beuk

Het hout van de beuk is afgevoerd naar de houtopslag van de gemeente. Na drogen zullen de stammen verzaagd worden om een tweede leven te beginnen in een sociaal en duurzaam groen project. KeiStadHout en 033GROEN gaan plannen en projecten verzamelen zodat de grote stukken hout straks een mooie bestemming krijgen in de stad Amersfoort.
Voor de aankomende workshop lepelsnijden mocht Eemlepel alvast delen van takken en kleine stammetjes uitzoeken.
Op woensdag 18 oktober is er een workshop lepelsnijden gepland en op het Inspiratiefestival op 10 september geeft Eemlepel een Spoonfulness workshop bij Het Groene Huis Amersfoort.

stadhuis beuk

stadhuis beuk

Hout in Mei 2017

Spoonfest 28 mei

Op 28 mei zet Eemlepel z’n kampement weer op voor het Spoonfest Hout in mei. 12 enthousiaste deelnemers komen uit alle windstreken naar het terrein van de biologisch-dynamische boerderij Groot Weede in Hoogland, die deze dag groene oase is aan de rand van Amersfoort is. Perfect voor deze tropisch warme dag.

We maken kennis met de gemengde groep deelnemers; jong & oud, vaders & moeders, zonen & dochters. Na een gezamenlijke start – uiteraard een met inleiding over veiligheid en hanteren van de messen – volgt er een korte demonstratie. Hierna neemt iedereen, gewapend met bijl en 2 lepelmessen, plaats achter een eigen hakblok om een eerste eigen lepel te snijden.

Er is meer dan voldoende vers hout aanwezig om van alles uit te proberen. Met name de wilg is een prettige, zachte houtsoort om mee te beginnen. De stukken beuk, kers en kastanje wachten op de meer gevorderde lepelsnijders. In de ochtend is het nog wat onwennig om met het lepelmes om te gaan, maar in de middag is iedereen behoorlijk vaardig geworden en volgen nieuwe projecten en probeersels elkaar in rap tempo op. Het hout wordt driftig gekliefd en met behulp van de shavehorse – een schaafbok – en met een haalmes kunnen grote stukken hout tot handzame vormen worden gesneden. Iedereen werkt met aandacht en in eigen tempo aan eigen lepels groot en klein. De vaardigheid leren en uniciteit is belangrijker dan de hoeveelheid perfecte lepels die aan het eind van de dag mee naar huis gaan.

Hout in Mei 2017

We moeten de deelnemers verleiden om het gereedschap even los te laten met een heerlijke biologisch lunch. Dan is er ook tijd om inzichten en ervaringen met elkaar te delen.
Aan het eind van de dag worden de lepels aan elkaar gepresenteerd. We zien allerlei vormen, maten en modellen waarbij ook weer nieuwe ideeën ontstaan en handigheidjes worden gedeeld.

Met de zomer in zicht blijkt het aanschaffen van eigen lepelmessen heel aantrekkelijk. Wij zijn benieuwd wat er deze zomer in diverse landen is ontstaan!

De tweede Hout in Mei op een rij maakt een jaarlijks evenement! Wij gaan door! Erbij zijn in 2018?

Zet in Hout in mei vast in je agenda ~ 27 mei 2018!

Tot dan!
 
 
 

Foto impressie


Spoonfulness

De rust die over je neerdaalt op het moment dat je mes in het hout zinkt.
Alle gedachten en hersenpiekers verdwijnen als vanzelf; glijden naar achteren en maken plaats voor een heerlijke leegte.
Al je aandacht is bij het snijden van de lepel, geconcentreerd bij elke beweging die je mes maakt. Kijken naar de nerf in het hout en welk beweging je herkent. Hoe de lepel verstopt zit in dit stukje vers hout.
Dat is Spoonfulness.

Spoonfulness is de tijdloze tijd tussen begin en einde, het is de tijd tussen het moment dat je een stuk verse hout kiest tot het moment waarop je een lepel in je handen houdt. Het is absoluut verslavend; prettig verslavend want na die ene lepel volgen er meer. Vaardigheden om het lepelmes te hanteren en hout te ‘lezen’ groeien snel en daarmee de vorm en formaat van je lepels. Van theelepeltje tot versierde soeplepel.

Spoonfulness is houtmeditatie en een geweldig medicijn tegen Burn-out.
Kom en dompel je onder in een workshop van Eemlepel.


De eerst volgende Spoonfulness workshop is op 10 september tijdens het Inspiratiefestival 2017 bij Het Groene Huis, Amersfoort.
Op woensdag 18 oktober geeft Eemlepel een workshop lepelsnijden met hout van o.a. de Stadhuis Beuk. Meedoen aan deze houtvolle lepeldag? Geef je op via het contactformulier!

spoonfulness2